فصل شانزدهم: عید سعید فطر
اشاره
اسْئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الْیَومِ الَّذِی جَعَلتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً[166]
غرض از «عید» نه آن است که از باب جلال جامه ناز بپوشند به الطاف مزید ای خوش آن عید، کز آن شاه و گدا خوش باشند که چنین «عید سعید» است و جز این نیست سعید
در روز «عید فطر» همه مسلمانان در سراسر جهان، غرق احساس افتخار بوده و سربلند و سرافرازند که ماه مبارک رمضان را با توفیق به پایان رسانده و از برکات معنوی و تربیتی آن مستفیض شدهاند.
خدا را شکر مینمایند که یکی از بزرگترین کلاسهای تربیتی اسلام را در طی یک ماه گذرانده، و از درسهایی که در آنها داده شده، به اندازه استعداد و آمادگی خود استفاده کرده و با روح و جان خود
آمیزش داده و بر الواح دلها و ضمایر خود ثبت کردهاند.
در این روز، مسلمانان از یک جهاد حسّاس و خطرناک- که پهلوانان، قهرمانان و شیرافکنان جهان در آن میدان به خاک هلاکت افتاده و مغلوب شدهاند- فاتحانه و پیروزمندانه باز میگردند.
این جهاد، جهاد با نفس، جهاد با امیال و غرایز حیوانی و لذایذ نفسانی است.
بازداشتن نفس از کامگیریهای شهوانی، نگهداری نفس از خوردن غذاهای لذیذ و نوشیدنیهای شیرین و خوشگوار، خودداری از چشم چرانی و هوسهای شیطانی، از دروغ، غیبت، خشم و غضب، بدخویی و ترشرویی، تکبّر و جاهطلبی و دوری از هر معصیت و گناه دیگر در این میدان جهاد، فتح و پیروزی است.
همه اینها جهاد است و همان «جهاد اکبر» ی است که پیامبر بزرگ اسلام به گروهی از صحابه که به جهاد رفته بودند و با دشمن با شمشیر و اسلحه دست و پنجه نرم کرده و زور بازو نشان داده بودند، فرمود:
مَرحَباً بِقَومٍ قَضُوا الجِهادَ الاصغَر وَ بَقِی عَلَیهِمُ الجِهادُ الاکبرَ[167]
«جهاد اکبر» ی که جز افراد با ایمان و مردان و زنان تربیت شده در دامان اسلام، هیچ شخص دیگری نمیتواند در صحنه آن عرض اندام کند و در میدان رزم آن، افتخاری کسب نماید.
میدانی که در آن پیلتنهای قوی پنجه و عشّاق مال و مقام دنیا، شهوت پرستان، جلّادان خونخوار، فاتحان جاه طلب کشورها، جوانان مغرور، خشم گینان پلنگ آسا، ستمگران بیرحم، آدمکشان و قصّابان تاریخ، زنان هوسباز، دوشیزگان ناپاک و پرستندگان مظاهر مادّی به خاک هلاکت افتاده؛ و از این که بتوانند افتخاری کسب و در مسابقات آن شرکت نمایند عاجز و ناتوانند.
میدانی که مردان و بانوان با ایمان، خداپرست، فروتن، پاکدل، پرهیزکار، شکیبا و بیاعتنا به زر و زیور دنیا در آن لباس رزم پوشیده، با اراده محکم و همّت بلند حریف را شکست میدهند و در مسابقه با افتخار به پیروزی دست مییابند.
آری، نبرد با هوای نفس در عین آسانی، دشوار است. آسان است، برای این که وجدان پاک و فطرت آدمی و عقل و خرد، مصلحت و لزوم آن را درک مینماید و اگر انسان در این میدان قدم نهاد، هر چه پیش رود موفّقتر میشود؛ تا سرانجام نفس سرکش و جنود اهریمنی را مغلوب و ذلیل خود کند و قوای ملکوتی و عقلانی و وجدانی را در کشور بدن، حاکم و کارفرما سازد.
از سوی دیگر این کار دشوار است؛ برای این که جهاد با نفس، ایستادگی در برابر غرایز گوناگون و تلاش و کوشش برای کنترل وانضباط آنها است. و شناخت دامهای شیطان و هواهای پنهانی کار هر شخصی نیست. و رام کردن نفس امّاره و چشم پوشی از لذایذ و کامگیریهای نفسانی و خواستههای هزارگونه نفسِ وسیع و سرکش، به این زودیها میسّر نخواهد بود و این دشمن خانگی با غرایزی که انسان را در دفع دشمن خارجی یارو یاور و محرّک و مشوّق هستند، آشنایی و ارتباط برقرار میکند و از آنها کمک و یاری میگیرد.
از این جهات، مبارزه با نفس کاری بس دشوار است و رستگار، کسی است که بتواند نفس را تعدیل کرده، و به نظم و ترتیب صحیح وادار سازد.
ماه مبارک رمضان، ماه مبارزه با نفس و مدرسه تعدیل و اصلاح غرایز و خواستهها و نمایش قوّت اراده و توان روان، سپری شده و اینک فرصت برگزاری مراسم عیدی بزرگ و پرفضیلت است. این عید، عید اسلامی فطر است که عید همگان و عید عموم طبقات و افراد است.
اسئَلُکَ بِحَقِّ هذَا الیَومِ الَّذِی جَعَلتَهُ لِلْمُسلِمینَ عیِداً
عیدی که خدا آن را برای همه مسلمانان قرار داده و همه را در آن شریک فرموده است.
عیدی که در آن مساجد و مجامع اسلامی و در گستره جهان اسلام، شکوه عبادت و بندگی خدا دیده میشود.
مراسم این عید اختصاص به توانگران، کارفرمایان، رجال و زمامداران و طبقات به اصطلاح ممتاز ندارد.
تشریفات مادّی، تقدیم هدایا و تحفههای گرانبها- چنان چه پیش از اسلام در اعیاد رسم بود- در این عید مرسوم نیست.
زیردستان موظّف به دیدار زمامداران نیستند، و کارگر و کارفرما، افسر و سرباز، فقیر و غنی، شاه و گدا و همه اقشار و طبقات باید در صف بندگی خدا و دعا و عبادت برادرانه بایستند.
چنان چه میدانیم مراسم عمده و حسّاس این عید «نماز» و «زکات» است.
نظرات شما عزیزان: